De Nederlandse Vereniging van Hypothecair Planners, NVHP, pleit ervoor meer maatwerk mogelijk te maken bij het bepalen van het maximumbedrag dat individuele consumenten kunnen lenen voor de financiering van hun woning. De vereniging is een groot voorstander van de invoering van een methodologie die gebaseerd is op het netto besteedbaar inkomen van de consument in plaats van op algemene modellen en fictieve gegevens.

Verantwoord lenen is onomstreden

Er is een groot maatschappelijk belang bij het voorkomen dat consumenten voor de financiering van de aankoop van hun huis meer lenen dan verantwoord voor hen is. Het aantal consumenten dat gedwongen wordt hun huis te verlaten omdat ze de financieringskosten niet meer kunnen betalen, blijft beperkt, mede dankzij de wetgeving die op dit punt in Nederland bestaat. De doelstelling van de wetgeving wordt dan ook volledig door de NVHP onderschreven.

Generieke leningsnormen

De wetgever heeft ervoor gekozen generieke criteria op te stellen voor de maximumbedragen die consumenten voor een bepaald inkomen kunnen lenen. Deze generieke leennormen worden opgesteld aan de hand van de inzichten van het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting, het NIBUD. Daarbij baseert het NIBUD zich o.a. op wat een gemiddelde consument voor bepaalde uitgaven heeft bij een bepaald inkomen.

Op basis van het inkomen en de gemiddelde uitgaven kan dan een indicatie gegeven worden van het bedrag dat overblijft om de kosten van een eigen woning te financieren.

Netto besteedbaar inkomen

Het netto besteedbaar inkomen (NBI) wordt gevormd door alle inkomsten (bv. uit arbeid, uitkeringen, winst uit onderneming, pensioen, vermogen) af te trekken van alle voorzienbare lasten, waaronder belastingen en vaste lasten. Op deze manier kan een Erkend Hypothecair Planner berekenen welke woonlasten voor een individuele consument verantwoord zijn. De uitkomst van een analyse van de financiële situatie van een individuele consument kan op twee manieren sterk afwijken van de uitkomst op basis van een toetsing aan generieke normen.

Duurzaam wonen toont aan dat het systeem gebreken vertoont

Veel consumenten wonen in een huurwoning waarvoor ze een hoge huur betalen, bijvoorbeeld meer dan € 1.000. Het gebeurt vaak dat wanneer deze consumenten vervolgens een huis willen kopen waarvoor de hypotheekkosten bijvoorbeeld € 700 per maand bedragen, ze niet voor deze hypotheek in aanmerking komen omdat de generieke leennormen voor hun situatie aangeven dat deze kosten tot buitensporige leningen leiden.

Er is nu een proef gestart waarbij in bepaalde situaties mensen die een hogere huur betalen dan de toekomstige hypotheekbetalingen toch een hypothecaire lening kunnen afsluiten.

Oproep tot verdere individualisering van de leningsnormen

De NVHP wijst erop dat het systeem van generieke leennormen steeds meer verhindert dat consumenten een huis kopen, ook al hebben ze een individueel uitgavenpatroon waarbij de lening die deze consumenten nodig hebben gerechtvaardigd is. Het gevolg is dat deze consumenten ofwel onnodig lang duur blijven huren, ofwel actief op zoek gaan naar financieringsmogelijkheden buiten de reguliere hypotheekverstrekkers om.

Dit laatste leidt vaak tot hogere rentetarieven en aanzienlijk minder bescherming van de consument in geval van bijvoorbeeld klachten, betalingsproblemen of verlenging van de rentevaste periode.

De NVHP pleit er daarom voor om bij het bepalen van het maximaal verantwoorde leenbedrag uit te gaan van het systeem van het netto besteedbaar inkomen*, NBI, in plaats van algemene normen. Dit betekent dat een lening verantwoord is en blijft en dat natuurlijk ook rekening wordt gehouden met onverwachte levensgebeurtenissen zoals echtscheiding, overlijden, enz.